OGŁOSZENIE O NABORZE NA WOLNE STANOWISKO DYREKTORA SAMORZĄDOWEJ INSTYTUCJI KULTURY- MUZEUM ZIEMI KOCIEWSKIEJ W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Pliki do pobrania:

1. Pełna treść ogłoszenia o naborze na wolne stanowisko  DYREKTORA SAMORZĄDOWEJ INSTYTUCJI KULTURY- MUZEUM ZIEMI KOCIEWSKIEJ W STAROGARDZIE GDAŃSKIM
2. ZARZĄDZENIE NR 206/05/2020 PREZYDENTA MIASTA STAROGARD GDAŃSKI z dnia 4 maja 2020 r. w sprawie ogłoszenia otwartego konkursu ofert na wolne stanowisko dyrektora Samorządowej Instytucji Kultury- Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim

Sto lat temu mieszkańcy naszego miasta uczestniczyli w wyjątkowym wydarzeniu.
Po I wojnie światowej, w Wersalu zapadły bardzo ważne postanowienia, dotyczące powojennego ładu w Europie.

Istotną kwestią tych rokowań była sprawa polska, a dokładnie powrót Pomorza do odradzającej się Rzeczypospolitej. Tam 21 stycznia 1920 r. zapadła decyzja o przyłączeniu Pomorza Nadwiślańskiego do Polski. W wyniku trudnych negocjacji zwycięskich państw z Niemcami, ostatecznie wprowadzono w życie “Orędzie Woodrowa Wilsona”, w którym w punkcie 13 podkreślano prawo Polski do dostępu do morza. W granicach “korytarza pomorskiego” znalazł się również Starogard.

Jak opisują tamten piękny czas źródła kronikarskie, dzień 29 stycznia 1920 r. był bardzo mroźny. Nie przeszkadzało to podniosłej atmosferze wśród mieszkańców, gdy do Starogardu przybyło po 148 latach wojsko polskie, owacyjnie witane przez mieszkańców miasta i okolicy. Radość i euforia udzielały się wszystkim. Na bramach triumfalnych widniały napisy o treści: “Królowo Korony Polskiej módl się za nami” oraz “Niech żyje żołnierz polski”. Na fasadach wielu budynków powiewały biało – czerwone flagi narodowe. Była to wielka manifestacja patriotyzmu, której nie pamiętali najstarsi mieszkańcy miasta.

Sztandarową postacią tamtej epoki był niewątpliwie generał Józef Haller, darzony wielką estymą zarówno przez miejscowe władze, jak również przez mieszkańców Starogardu, który trzykrotnie odwiedzał nasze miasto.

Wśród witających wojsko polskie był komisaryczny starosta powiatowy, Czesław Nagórski, wyznaczony do tej funkcji przez Powiatową Radę Ludową. Ze strony duchowieństwa, komitet powitalny reprezentował ksiądz Doering.

Kolejnym owocem odzyskanej wolności było szybkie odradzanie się polskiego życia w sferze publicznej: w tworzeniu polskiej administracji, oświaty, stowarzyszeń i kół środowiskowych, które swoją działalnością znakomicie wpisały się w polski charakter miasta.

Opracował:

Zbigniew Potocki
kustosz Muzeum Ziemi Kociewskiej
w Starogardzie Gdańskim

Pod tym tytułem w ubiegły piątek 24 stycznia b.r. w siedzibie Ratusza Miejskiego została otwarta jubileuszowa wystawa wpisująca się w 100. lecie powrotu Pomorza, a wraz z nim Starogardu, do Polski. Inauguruje ona tegoroczny program obchodów wydarzeń i imprez kulturalnych, związanych z odzyskaniem długo wyczekiwanej wolności.

Jest ona wspólnym przedsięwzięciem Muzeum Ziemi Kociewskiej oraz Muzeum Wojsk Lądowych z Bydgoszczy. Wystawa obrazuje ogromny wysiłek organizacyjny i logistyczny Polaków rozrzuconych po całym świecie, którzy na wieść o odradzającej się Rzeczypospolitej zgłaszali się do ośrodków rekrutacyjnych dla formujących się jednostek wojskowych zarówno w Europie, jak również na innych kontynentach. Jedna z tamtych formacji, utworzonej we Francji, przybyła 100 lat temu do Starogardu aby przywrócić miasto do Polski.

Dla Starogardu i mieszkańców tamtego czasu było to najważniejsze wydarzenie ich życia, na które czekali prawie półtora wieku – na ponowny powrót do Polski.

Mieszkańcy naszego miasta i regionu mają wyjątkową okazję aby zwiedzić tę wystawę oraz przyswoić sobie wiedzę, jak ogromnym wysiłkiem było tworzenie armii polskiej w tamtych bardzo trudnych warunkach. Jest także lekcją patriotyzmu dla ludzi wszystkich pokoleń.

Zapraszamy Państwa bardzo serdecznie do zwiedzenia tej interesującej wystawy.

Zbigniew Potocki
kustosz Muzeum Ziemi Kociewskiej
komisarz wystawy

Kolejna rocznica wybuchu Powstania Styczniowego jest znakomitą okazją do przypomnienia udziału Kociewiaków w tym ogólnonarodowym zrywie niepodległościowym.

Nastroje społeczne do narodowego zrywu niepodległościowego dojrzewały już od pewnego czasu. Szczególnie młodzież garnęła się do czynnej walki zbrojnej z zaborcą aby uniknąć branki do armii carskiej, co stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania. Dla wielu młodych mężczyzn była to utrata najlepszych lat życia, gdyż służba wojskowa trwała wówczas 25 lat.

W sytuacji zradykalizowania się nastrojów społecznych naczelne władze powstańcze reprezentowane przez Rząd Narodowy Polski podjęły decyzję o wybuchu powstania przeciw carskiej Rosji. W swej istocie Powstanie Styczniowe miało charakter ogólnonarodowy. Naczelne władze powstańcze określiły w swojej odezwie zadania dla Polaków zamieszkujących ziemie wszystkich trzech zaborów.

Terenem bezpośrednich walk zbrojnych było Królestwo Polskie oraz Litwa i Ruś. Polacy zamieszkujący ziemie zaboru austriackiego i pruskiego mieli inne zadania: zakup broni i amunicji oraz szmuglowanie jej na tereny objęte walkami z wojskami carskimi.

Na wieść o wybuchu powstania, również mieszkańcy Kociewia okazywali solidarność z walczącymi powstańcami i na różne sposoby przedostawali się na tereny zaboru rosyjskiego aby włączyć się czynnie w walkę zbrojną. Przedtem jednak odbywali szkolenie w zakresie posługiwania się bronią i poznawali zasady służby wojskowej.

Rekrutacją ochotników zajmował się Wydział Rządu Narodowego¹. Ziemie zaboru pruskiego były podzielone na województwa, a te na powiaty. Józef Milewski wymienia w swej publikacji mieszkańców kilkunastu wsi powiatu starogardzkiego: Barłożna, Bobowa, Czarnegolasu, Dąbrówki, Grabowa, Jabłowa, Jabłówka, Klonówki, Lipinek Szlacheckich, Pączewa, Rynkówki, Smoląga, i Wysokiej, którzy szli do powstania. Ochotnicy pochodzili także ze Starogardu. Znaną postacią, mocno związaną z powstaniem był ziemianin Hiacenty Jackowski z Jabłowa. Działał pod pseudonimem “Hieronim”. Zmarł dnia 27 maja 1877 roku w Jabłowie. Pochowany został w mauzoleum rodzinnym na miejscowym cmentarzu.
Jak pisze dalej dr Milewski, z Kociewia do powstania poszło około 500 ochotników, chociaż przyłączyć się usiłowało znacznie więcej. Przeprawiali się przez Wisłę w okolicach Nowego i Opalenia.

Ochotnicy kociewscy rekrutowali się nie tylko z powiatu starogardzkiego. Jak dalej pisze Milewski, szeregi powstańcze zasilali również mężczyźni z powiatu kościerskiego, świeckiego i tczewskiego. Dla powiatu kościerskiego tenże autor wymienia 13 osób z imienia i nazwiska, którzy bezpośrednio brali udział w walkach powstańczych. Powiat tczewski wraz z Gniewem obejmuje lista 21 osób. Ze Świecia i okolic w Powstaniu Styczniowym uczestniczyło 21 mężczyzn.

Za przemyt broni do oddziałów walczących w terenie odpowiedzialny był Edward Kalkstein z Jabłówka. Niestety niekiedy wysiłki te kończyły się niepowodzeniem, gdy władze pruskie rekwirowały zakupioną broń i amunicję. Taka sytuacja miała miejsce w jego majątku, gdzie zajęto 30 sztuk broni palnej. Po aresztowaniu odbywał on karę w różnych więzieniach: w Starogardzie, Poznaniu, Berlinie i w Hausvogteil. Ostatnim miejscem jego osadzenia była twierdza Wisłoujście k. Gdańska. Pochowano go w rodzinnym grobowcu w Jabłowie.

Nad sprawnym przeprowadzaniem zbiórki podatku narodowego czuwali emisariusze. Wielkie zasługi w przeprowadzaniu kwest wnieśli ,,poborcy nadzwyczajni” jak dr med. Ignacy Maj oraz ziemianin Stanisław Kalkstein z Klonówki.

Biorący udział w Powstaniu Styczniowym reprezentowali różne warstwy społeczne. Trzon walczących stanowili młodzi chłopcy, często jeszcze niepełnoletni, pochodzący z ubogich rodzin chłopskich, rzemieślniczych, czeladzi, rzadziej mieszczańskich.

Wielu kociewskich powstańców zginęło w walkach, niektórzy dostali się do rosyjskiej niewoli, jak choćby Hiacenty Błażek z Bobowa. Stało się tak w potyczce w okolicach Mławy. Wyrokiem sądu carskiego skazany został na 3 lata robót przy budowie kolei na linii Tuła – Orzeł².

Władze carskie bardzo surowo traktowały ochotników z Pomorza. Trafiali oni do rot aresztanckich, pracowali także przy budowie kolei transsyberyjskiej. Wielu zostało zesłanych na Sybir.

Jako jeden z nielicznych doczekał odzyskania niepodległości przez Polskę Ignacy Kuchta z Dąbrówki. Znalazł się w elitarnym korpusie weteranów, otoczony szacunkiem przez społeczeństwo i władze II Rzeczypospolitej. Zmarł w Dąbrówce 13 sierpnia 1932 roku w wieku 92 lat. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył ks. Stanisław Jarzębski. Ceremonia pogrzebowa stała się manifestacja patriotyczną, na którą przybył starosta starogardzki oraz liczne poczty sztandarowe Towarzystwa Powstańców i Wojaków. Pochowany na cmentarzu przykościelnym. Był najstarszym uczestnikiem Powstania Styczniowego z terenu Kociewia.

Znanym i upamiętnionym na Kociewiu powstańcem styczniowym jest Edward Przanowski. Urodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej 13 października 1845 roku w Glanowie k. Olkusza na terenie Małopolski. Jego rodzicami byli Norbert Przanowski i Kunegunda z Krobanowskich Przanowska. Edward ukończył Gimnazjum Męskie w Piotrkowie a następnie Szkołę Główną Warszawską na wydziale matematyczno – fizycznym. Z wykształcenia był inżynierem architektem. W 1870 r. zawarł związek małżeński z Józefą z Lewickich. W małżeństwie dochowali się ośmioro dzieci – pięciu synów: Jana, Stefana, Michała, Władysława i Kazimierza oraz trzech córek: Jadwigi, Wandy i Marii. Zmarł 6 lutego 1929 roku w Nowej Wsi Rzecznej k. Starogardu i w tym Starogardzie został pochowany z asystą i honorami wojskowymi 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. W latach 80 – tych XX wieku Towarzystwo Miłośników Ziemi Kociewskiej odnowiło jego zniszczony grób a w Nowej Wsi Rzecznej odsłonięto tablicę pamiątkowa. Jego imieniem nazwano jedną ze starogardzkich ulic.

Lista ochotników kociewskich wymieniona przez J. Milewskiego zawiera 92 nazwiska, jednakże faktyczna liczba uczestników, biorących udział w Powstaniu Styczniowym była o wiele wyższa.

Powstanie styczniowe było najdłużej trwającym zrywem niepodległościowym Polaków. Przez oddziały powstańcze przewinęło się około 200 tysięcy ludzi. W warunkach niewoli był to swoisty ewenement. Funkcjonował Rząd Powstańczy, administracja terenowa, poczta, poborcy podatków, zbierający daninę na cele powstańcze.

Znaczący udział w tym wielkim wiekopomnym wydarzeniu w dziejach naszej Ojczyzny mieli także nasi przodkowie – mieszkańcy całego Kociewia. Nie wszyscy przeżyli. Część z nich dostała się do niewoli, w której spędzili wiele lat. Często schorowani i wycieńczeni niewolniczą pracą szczęśliwie dożywali swych dni wśród swoich bliskich.

O ofiarach złożonych Ojczyźnie świadczą groby powstańcze na Kociewiu, jak chociażby grobowiec rodziny Jackowskich w Jabłowie, groby powstańców Józefa Kiliana i Ignacego Kuchty w Dąbrówce i wielu innych³.

Zachowajmy w naszej zbiorowej pamięci bohaterów tamtego czasu oraz ich ofiarę złożoną na ołtarzu Ojczyzny.

Opracował
Zbigniew Potocki
kustosz Muzeum Ziemi Kociewskiej
w Starogardzie Gdańskim

TEMATY LEKCJI MUZEALNYCH:

• Starogardzkie Bractwo Kurkowe (wykład w Baszcie Narożnej)– Zgony władców polskich – wybrane przykłady
• Jak żyły dinozaury? (temat dla najmłodszych połączony z warsztatami plastycznymi) (maksymalnie 15 osób)
• Dzień z życie Indiany Jonesa – czyli jak wyglądają wykopaliska archeologiczne?
• „Nie tylko święci garnki lepią” – gliniane naczynia z prac archeologicznych (ciekawostki i kontakt z materiałem zabytkowym)
• Tajniki mumifikacji
• „Złoto Bałtyku” – opowieści o bursztynie
• Gród w Owidzu – historia i teraźniejszość
• Legendy i ciekawostki związane ze Starogardem
• Życie na Kociewiu (interaktywne zajęcia z pokazywaniem zabytków)

INNE ATRAKCJE:

•  “Tajemnice Baszty” – gra na spostrzegawczość
•  “Odkryj Starogard na nowo” – konkurs wiedzy o mieście
• Warsztaty plastyczne – kolorowanki i pieczątki (maksymalnie 15 osób)
• Warsztaty o zabytkach – rebusy, krzyżówki

FILMY:

• “Regina Matuszewska…o sobie”
• “Szwoleżerowie. Wojsko Polskie w Starogardzie 1920-1939”
• “Pod opieką świętego Wojciecha”
• “Kazimierz Deyna. Piłkarz XX wieku”
• “Był taki Starogard”
• “Starigrod 1197 – krwawa historia o początku miasta Starogard”
• “Kamień” (legenda o diabelskim kamieni we wsi Pinczyn)
• “Piekełki – legenda o drwalu, miłości i pokrzywach”
• “Miecz i krzyż – legenda grodu w Owidzu”

TEATR LALEK:

• “Czerwony Kapturek”
• “O siedmiu krasnoludkach”
• “Żuraw i czapla”
• “Złoto króla Megamona”
• “O przekupnych zwierzętach”

Możliwość łączenia ze sobą poszczególnych atrakcji. Dodatkowo bezpłatne zwiedzanie Muzeum dla zorganizowanych grup dzieci i młodzieży po wcześniejszym ustaleniu terminu pod numerem telefonu 58 56 246 75.

Wojciech Bartoszek – dyrektor Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy oraz Andrzej Błażyński – dyrektor Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim mają zaszczyt zaprosić na wystawę pt. ZE ŚWIATA CZTERECH STRON … W 100. lecie powrotu Starogardu do Macierzy.  / STYCZEŃ- KWIECIEŃ 2020

Wernisaż 24 stycznia 2020 roku o godz. 18.00, Ratusz Miejski – Rynek 1

Wystawa obrazuje wysiłek organizacyjny i materialny polskiego wychodźstwa niemalże na całym świecie, w tworzeniu Armii Polskiej we Francji. Dzięki jej powstaniu i symbolicznemu udziałowi w walkach na froncie zachodnim w 1918 roku, Polska stanęła w szeregach zwycięskiej koalicji, co umocniło naszą pozycję na konferencji pokojowej w Paryżu.
Wystawie towarzyszy opowieść o fenomenie losów polskiego żołnierza – tułacza na dalekich frontach Wielkiej Wojny, poszukującego drogi do odradzającej się Ojczyzny, która nie zawsze okazywała się być matką.
Z historią Polaków zmierzających do kraju splótł się los gen. J.Hallera, który osobistym przykładem, patriotyczną żarliwością i militarnym profesjonalizmem potrafił zaszczepić podwładnym poczucie wiary w sens poniesienia nawet najwyższych wyrzeczeń. Już w wolnej Polsce, a potem znów na obczyźnie – mimo trudnych wyborów politycznych – postać Generała ożywiała uczucia patriotyczne rodaków, a on sam do końca pozostał niezłomnym żołnierzem Niepodległej.
Będzie naszym sukcesem, jeśli dzięki tej wystawie żywiej zabiją Wasze serca.

Kochani, nasze muzealne kury – ZYGMUNT i JÓZIA – już gotowe na przywitanie 2020 roku. Cała muzealna ekipa życzy Wam dużo zdrowia, szczęścia, miłości, spełnienia marzeń oraz oczywiście częstych wizyt w Muzeum 😉 Dziękujemy, że jesteście z nami 🙂