Zapraszamy na wykład online Macieja Stawiskiego pod tytułem “Bernardyni w Świeciu w XVIII. wieku – społeczność klasztorna”. Wykład odbędzie się 24 września o godzinie 18.00 na facebookowym profilu Muzeum.

W Świeciu nad Wisłą w latach 1625-1821 istniał klasztor bernardynów – zakonników w brązowych habitach. Bernardyni byli bardzo ważną częścią kultury staropolskiej. Głosili płomienne kazania, objeżdżali za jałmużną szlacheckie dwory, prowadzili bractwa religijne. Słynęli również z porywczego charakteru oraz zamiłowania do jadła i napoju. Byli gorącymi polskimi patriotami. Stali się dlatego tak ważnym elementem klimatu tamtej epoki. Nie przez przypadek też Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu” umieścił pokutującego za swoje dawne przewiny Jacka Soplicę właśnie w habicie bernardyńskim. Na wykładzie online historyk z UMK – mgr Maciej Stawiski – opowie nam więcej o ludziach, którzy tworzyli społeczność klasztoru bernardynów w Świeciu w XVIII wieku. Warto poznać bowiem zakonników, którzy odgrywali tak ważną rolę w życiu religijnym
i kulturalnym przodków współczesnych mieszkańców Kociewia.

Europejskie Dni Dziedzictwa – wspólna inicjatywa Rady Europy i Unii Europejskiej, mająca na celu promowanie zabytków. W projekcie uczestniczą wszystkie państwa członkowskie Rady Europy, w tym także Polska, która włączyła się do akcji w 1993 roku.
Europejskie Dni Dziedzictwa to największy w Europie projekt społeczno-edukacyjny, a także najważniejsze święto zabytków kultury Starego Kontynentu. Głównym celem EDD jest szeroko pojęta edukacja historyczna i kulturalna, promowanie różnorodności regionalnego dziedzictwa kulturowego, podkreślenie wspólnych korzeni kultury europejskiej oraz propagowanie dialogu międzykulturowego.

Co roku we wrześniu kraje, w których odbywa się to wydarzenie, udostępniają do zwiedzania szerokiej publiczności liczne zabytki i miejsca kultury, a także organizują wykłady, wystawy i inne imprezy towarzyszące skierowane do różnorodnej grupy odbiorców, co nadaje wydarzeniu uniwersalnego wymiaru.

Idea Europejskich Dni Dziedzictwa narodziła się 3 października 1985 roku w Granadzie podczas II Konferencji Rady Europy. Francuski minister kultury zaproponował wtedy rozszerzenie na całą Europę zainicjowanych we Francji rok wcześniej Dni Otwartych Zabytków, podczas których po raz pierwszy wszyscy mogli bezpłatnie zwiedzać obiekty niedostępne na co dzień. Przez kolejne lata inicjatywa ta cieszyła się dużym zainteresowaniem i poparciem społecznym. W 1991 roku zainspirowało to Radę Europy do ustanowienia Europejskich Dni Dziedzictwa.

Koordynatorem Europejskich Dni Dziedzictwa w Polsce jest Narodowy Instytut Dziedzictwa, którego jednym z celów jest popularyzacja dziedzictwa kulturowego, edukacja społeczna i uwrażliwienie na problematykę ochrony zabytków

Podczas trwania Europejskich Dni Dziedzictwa (od 12 do 20 września 2020 roku) pragniemy ożywić nasze media społecznościowe poprzez częste wstawianie postów związanych w rozmaity sposób z hasłem „Moja droga”. Będą to zarówno eksponaty Muzeum Ziemi Kociewskiej, które często skrywane w magazynach nie miały jeszcze okazji ujrzeć światła dziennego (muzealia z działu historycznego, archeologicznego i etnograficznego), które wytyczały drogę twórczą artystów, były kamieniami milowymi oraz dowodami historii regionu czy sentymentalnymi pamiątkami związanymi ze znanymi osobistościami oraz ich podróżami. Chcemy też pokazać wieloaspektowość pojęcia “droga”, zarówno jako elementu mapy, pokonywania kilometrów, podróży do konkretnego celu, do wolności, do lepszego jutra, ale także transformacji artystycznej i wewnętrznej, a niekiedy tułaczki lub ucieczki przed czymś.

Zamysł powołania do życia instytucji historycznej jakim jest obecnie istniejące Muzeum Ziemi Kociewskiej sięga drugiej połowy lat 50 – tych ubiegłego wieku. Po odwilży politycznej w 1956 roku zostało założone Zrzeszenie Kociewskie, które stawiało sobie za cel integrację społeczności kociewskiej oraz jej obronę przed unifikacją tożsamości kulturowej środowiska.

Zadaniem Zrzeszenia Kociewskiego było pokazanie piękna i kultury ludowej, przełamanie bierności społeczności kociewskiej oraz zachęcenie do swobodnego wypowiadania się w gwarze kociewskiej.

W 1961 r. w ówczesnym Powiatowym Domu Kultury otwarto wystawę tradycyjnego sprzętu ludowego oraz twórczości ludowej Kociewia. Udało się zgromadzić około trzysta eksponatów będących dorobkiem twórców ludowych – rzeźbiarzy Edmunda Zielińskiego ze Zblewa, Alojzego Stawowego z Bietowa, Henryka Drozdowskiego ze Starogardu i Jana Giełdona z Czarnej Wody. Wystawa ta stała się zalążkiem małego muzeum regionalnego, którego siedziba mieściła się wówczas w Baszcie Gdańskiej. Oficjalne otwarcie miało miejsce we wrześniu 1965 r.

Kolejnym etapem działalności tej lokalnej placówki historyczno – kulturalnej było powołanie do życia Stacji Upowszechniania Wiedzy o Regionie. Wszechstronnej pomocy nowo tworzonej placówce muzealnej udzieliło już prężnie działające Towarzystwo Miłośników Ziemi Kociewskiej. Na bazie tej placówki, po przekazaniu jej pomieszczeń  w ratuszu na rynku, otwarto w 1975 r. pierwszą stałą ekspozycję etnograficzną, poświęconą kulturze ludowej Kociewia.

Te działania zaowocowały powołaniem do życia dnia 10 września 1980 r. Muzeum Ziemi Kociewskiej, decyzją ówczesnego Ministerstwa Kultury i Sztuki. Swoją działalnością merytoryczną Muzeum Ziemi Kociewskiej obejmuje terytorium trzech powiatów: starogardzkiego, świeckiego i tczewskiego.

W ramach swojej wielopłaszczyznowej działalności zajmuje się m.in.: pozyskiwaniem eksponatów, ich konserwacją, ewidencją oraz eksponowaniem. Eksponaty, archiwalia i inne pamiątki są prezentowane na stałych wystawach: archeologicznej, etnograficznej oraz historycznej, mieszczących się w budynku przy ul. Bocznej 2, w Baszcie Narożnej oraz w Rauszu na potrzeby wystaw czasowych.

Posiadamy także podręczną bibliotekę liczącą 2143 woluminy, z której mają możliwość korzystania uczniowie szkół wszystkich szczebli a także studenci i mieszkańcy miasta oraz regionu.

Muzeum Ziemi Kociewskiej poprzez swoją służebną misję pełni rolę instytucji wychowawczej młodego pokolenia. Ekspozycje zawierają treści podkreślające najlepsze tradycje narodowe, mające na celu kształtowanie postaw patriotycznych. Możemy z pewnością powiedzieć, że nasze Muzeum jest ośrodkiem działalności kulturalnej, oświatowej i wychowawczej.

W ramach działalności edukacyjnej prowadzimy muzealne lekcje historii dla dzieci i młodzieży szkolnej oraz odczyty i prelekcje zewnętrzne a także wycieczki po mieście.

W ramach naszej działalności prowadziliśmy warsztaty twórcze, prezentujące dawne zawody, jak na przykład garncarstwo. Zajęcia te cieszyły się dużym zainteresowaniem zwłaszcza wśród pań i młodzieży żeńskiej, których delikatne palce potrafiły z gliny naprawdę czynić “cuda”.

Istotną częścią naszej działalności jest organizowanie wystaw czasowych, odnoszących się do naszej małej Ojczyzny. Wystawy te przybliżały nam współcześnie żyjącym choćby takie tematy jak emigracje Kociewiaków w odległe rejony świata jak Australia, Kanada, Nowa Zelandia, czy Stany Zjednoczone.

Tematyka wystaw czasowych jest dość urozmaicona, tak, że każdy zwiedzający mógł znaleźć coś dla siebie.

Niezwykle ważny jest dla nas kontakt z kociewskimi twórcami ludowymi – artystami fotografikami, malarzami i rzeźbiarzami, których prace eksponowaliśmy na wernisażach i wystawach. W lepszych czasach dla muzealnictwa, Muzeum Ziemi Kociewskiej wspierało merytorycznie i finansowo Plenery Twórców Ludowych w Bytoni i Wycinkach.

Specyficzną formą wystaw czasowych są wystawy kolekcjonerskie, prezentujące hobby, pasje i zainteresowania mieszkańców Kociewia, zarówno miasta jak i regionu. Hobbyści mają tutaj okazję do podzielenia się swoimi pasjami z mieszkańcami poprzez możliwość eksponowania swoich zbiorów.

Współpracujemy z galeriami i muzeami zarówno w kraju, jak również za granicą. Mamy bardzo dobre kontakty z Muzeum – Kaszubskim Parkiem Etnograficznym im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich, Muzeum Łazienki Królewskie  w Warszawie, Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, Muzeum Archeologicznym w Gdańsku, Muzeum Gdańska, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, Fabryką Sztuk w Tczewie czy Muzeum Hymny w Będominie.

Bardzo cenimy sobie partnerstwo z Cenrum Kultury Prus Wschodnich z siedzibą w Ellingen (Bawaria), skąd wypożyczaliśmy w przeszłości wiele interesujących wystaw jak choćby: “Dzieje Zakonu Niemieckiego” od chwili jego powstania aż po czasy nam współczesne.

Z innym muzeum niemieckim zorganizowaliśmy wystawę kartograficzną pokazującą Pomorze, Warmię i Mazury na starych mapach.

Na płaszczyźnie lokalnej współpracujemy z miejscowymi placówkami kulturalno – oświatowymi jak na przykład z Biblioteką Miejską, Ogniskiem Pracy Pozaszkolnej, Starogardzkim Centrum Kultury, Miejskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji oraz ze szkołami i przedszkolami.

Naszą małą Ojczyznę przybliżamy również cudzoziemcom, poszukującym tutaj swoich korzeni. Na miarę możliwości udzielamy im fachowej pomocy w poszukiwaniu ich przodków. W tym celu odwiedzali nas potomkowie emigrantów kociewskich z Nowej Zelandii, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych. Wśród zwiedzających byli u nas także przedwojenni mieszkańcy Starogardu pochodzenia niemieckiego, mieszkający obecnie w Austrii, Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Żywo interesowali się naszym miastem, jego przeszłością i teraźniejszością.

Spektakularnym wydarzeniem było przekazanie rekonstrukcji kociewskich strojów ludowych tworzącemu się Muzeum Kociewskiemu w Dunedin na Nowej Zelandii.

Muzeum Ziemi Kociewskiej odwiedzały osoby reprezentujące różne grupy środowiskowe jak na przykład Sybiracy, Kombatanci oraz delegacje zaprzyjaźnionych miast partnerskich z Niemiec, Rosji, Ukrainy, którym pokazaliśmy piękno naszej ziemi kociewskiej.

Istotnym akcentem naszej działalności jest publikowanie od 2006 roku Rocznika Muzealnego “Rydwan”, który stał się agorą intelektualną dla środowisk blisko związanych z Kociewiem. Na stronach “Rydwanu” mają swoje miejsce archeolodzy, etnografowie, historycy, regionaliści i wielu innych ludzi, pragnących podzielić się swoją wiedzą o przeszłości naszej ziemi kociewskiej, jej mieszkańcach, obyczajach i tradycjach ludowych a w odniesieniu do współczesności, dla ludzi wnoszących ciekawe pomysły na rewitalizację starej zabudowy miejskiej. “Rydwan” jest plonem konferencji, spotkań, wystaw i innych imprez organizowanych przez Muzeum w ramach jego misji edukacyjnej i popularyzatorskiej.

W rozwój kultury i działań naukowych wpisują się także badania archeologiczne grodziska w Owidzu. Ich efektem, jak również naszych inicjatyw i starań jest rekonstrukcja wczesnośredniowiecznego grodu w pobliskim Owidzu. Rekonstrukcja grodu miała charakter nowatorski, gdyż było to jedyne przedsięwzięcie tego rodzaju na terenie powiatu starogardzkiego. Uwidoczniło ono dziedzictwo historyczne i kulturowe Kociewia, regionu i kraju. Stało się również bezcennym źródłem wiedzy archeologicznej i historycznej.

Reasumując, Muzeum Ziemi Kociewskiej pragnie po wsze czasy pełnić rolę strażnika dorobku kulturowego, materialnego i duchowego Ziemi Kociewskiej.

Opracował

Zbigniew Potocki
kustosz Muzeum Ziemi Kociewskiej
w Starogardzie Gdańskim

Dnia 9 września (środa) 2020 roku Muzeum Ziemi Kociewskiej będzie czynne do godziny 14.00

31 sierpnia z rąk prezydenta miasta Janusza Stankowiaka odebrał akt powołania na 3-letnią kadencję.

– Gratuluję i życzę powodzenia w realizacji wszystkich planów. Wiem, że jest ich sporo, ale jestem przekonany, że znakomicie poradzi Pan sobie z ich realizacją. Pokładamy w Panu duże nadzieje, bo chcielibyśmy, aby Muzeum Ziemi Kociewskiej stało się instytucją rozpoznawalną na jak najszerszą skalę – powiedział Prezydent Miasta Starogard Gdański Janusz Stankowiak.

– Bardzo dziękuję za wielką szansę, jaką jest dla mnie objęcie tego stanowiska. Chciałbym z pasją i wielkim zaangażowaniem kontynuować rozpoczęte już w Muzeum prace oraz wprowadzić nowoczesne projekty, aby budować prestiż marki tej cennej w naszym regionie instytucji – mówił dr Mariusz Brodnicki.

Przy powołaniu dyrektora Muzeum obecni byli także zastępca prezydenta Starogardu ds. społecznych Maciej Kalinowski oraz przewodnicząca Komisji Kultury i Promocji Miasta Rady Miasta Starogard Gdański Martyna Łangowska-Siembida.

Nowy dyrektor Muzeum Ziemi Kociewskiej chciałby pracować nad trwającymi już projektami, ale także wzbogacić działalność instytucji o nowe pomysły na lekcje muzealne, wykłady, międzynarodowe konferencje naukowe, wystawy plenerowe, np. na temat znanych postaci Kociewia, Starogardu w Europie, czy dziedzictwa kulturowego Pomorza na Kociewiu.

Dr Mariusz Brodnicki pragnie rozwinąć działalność Muzeum w internecie. Jednym z jego pomysłów jest cykl „ETNOpodróży po Kociewiu”, w którym zainteresowani nie wychodząc z domu będą mogli, razem z wirtualnym przewodnikiem, zwiedzić najcenniejsze miejsca naszego regionu. Ma to na celu zainteresowanie ofertą jak największej ilości osób, także spoza Kociewia i popularyzacji Muzeum na jak największą skalę.

Jednym z pierwszych kroków pana Mariusza na nowym stanowisku będzie ubieganie się o grant na projekt „Cyfrowe dziedzictwo Kociewia – digitalizacja i udostępnienie zbiorów Muzeum Ziemi Kociewskiej” z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Instytucja ma także wyjść do osób, które do tej pory nie interesowały się historią, czy kulturą. Sposobem może być na to galeria uliczna, na której prezentowane będą różnego rodzaju wystawy. Dzięki temu każdy przechodzień będzie mógł bezpłatnie korzystać z kulturalnych dobrodziejstw. Być może dzięki temu będzie chciał sięgnąć po więcej. Pomysłów jest tyle, że nie sposób opisać ich wszystkich.

Tego samego dnia, kiedy nowy dyrektor otrzymał akt powołania, udał się do siedziby Muzeum Ziemi Kociewskiej. Pracownikom instytucji przedstawił go zastępca prezydenta miasta ds. społecznych Maciej Kalinowski.

–Mam nadzieję, że będzie się Państwu bardzo dobrze pracowało z nowym dyrektorem. Wierzę, że wspólna praca będzie na tyle owocna, że już w niedalekiej przyszłości zobaczymy jej pierwsze efekty. Wielokrotnie przekonaliśmy się o tym, że starogardzianie interesują się historią swojego miasta i całego regionu. Lubią ją zgłębiać, dlatego na pewno z niecierpliwością czekają na nowe pomysły Muzeum Ziemi Kociewskiej – powiedział wiceprezydent Maciej Kalinowski.

Dr Mariusz Brodnicki od kilkunastu lat wykłada na Uniwersytecie Gdańskim przedmioty związane z edukacją w muzeach i centrach nauki, współpracując z pomorskimi muzeami. Pod jego kierunkiem powstało kilkadziesiąt prac magisterskich z zakresu muzealnictwa. Jest autorem i redaktorem 33 książek oraz ponad 80 publikacji głównie z zakresu pomorzoznawstwa. Za rozprawę doktorską otrzymał wyróżnienie Prezydenta, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Towarzystwa Historii Edukacji oraz Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

We wrześniu 2020 r. dr Mariusz Brodnicki składa rozprawę habilitacyjną z zakresu historii, edukacji i muzealnictwa. Od kilkunastu lat organizuje międzynarodowe konferencje naukowo-metodyczne zorientowane na historię i pomorzoznawstwo. W celu popularyzacji nauki pozyskał granty na wystawy poświęcone dziedzictwu kulturowemu Gdańska. Kilka ekspozycji jego autorstwa prezentowanych było w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku, na gdańskiej starówce, Kampusie Uniwersytetu Gdańskiego oraz w Parlamencie Europejskim w Brukseli. Od 2005 r. kieruje Kołem Naukowym Historii Edukacji i Kultury, które co miesiąc organizuje wykłady i seminaria poświęcone dziedzictwu kulturowemu Pomorza. Jest także redaktorem szeregu periodyków naukowych. Współpracował z Urzędem Miasta w Gdańsku, przygotowując liczne publikacje i konferencje promujące miasto.

Już jest!!! Nowy, pachnący drukarnią, jubileuszowy 15 numer naszego Rocznika Muzealnego RYDWAN.

RYDWAN ma służyć upowszechnianiu i pogłębianiu wiedzy o Kociewiu. W każdym z jego numerów znajduje się około 20 tekstów o tematyce związanej, przez treść lub osobę piszącą, właśnie z tym regionem etnograficznym. W RYDWANIE odnaleźć można teksty
o tematyce archeologicznej, historycznej, etnograficznej. Są to historie dotyczące jednego zabytku, konkretnego człowieka czy wydarzenia lub teksty opisujące szersze zjawiska społeczne czy kulturowe. Jest to swoisty skarbiec i depozyt pamięci wypełniony po brzegi wynikami prac badawczych, źródłami historycznymi, archiwalnymi fotografiami, literaturą, sprawozdaniami oraz cennymi wspomnieniami uporządkowany chronologicznie. Z tego dorobku może śmiało korzystać ucząca się młodzież oraz szerokie grono pracowników naukowych i nie tylko. W każdym tomie znajduje się słowo od wydawcy, z którego czytelnik może dowiedzieć się pokrótce, w malowniczy sposób, co mieści się w danym numerze. Zakończenie każdego z tomów wieńczą wytyczne dla autorów, dzięki którym wszystkie teksty są ze sobą spójne wizualnie i “bardziej naukowe”.

Przez 15 lat na łamach RYDWANU zaprezentowała swoje teksty już ponad setka autorów. Są to ludzie świata nauki, studenci, doktoranci, wykładowcy uniwersyteccy, pracownicy muzeów i innych jednostek kultury, a także pasjonaci, ludzie związani z regionem posiadający o nim ogromną wiedzę.

RYDWAN jest wydawnictwem szczególnym na Kociewiu. Periodyk ten dociera zarówno do szkół, na uniwersytety, do bibliotek w kraju i poza jego granice, ale także do prywatnych osób, które z niecierpliwością czekają na kolejne numery.

W 15 tomie RYDWANU, który liczy sobie 216 stron, znalazło się 15 interesujących artykułów. Każdy tekst spełnił wymogi recenzentów i jest powiązany z Kociewiem.
Na okładce znalazł się stylizowany wizerunek odznaki hallerowskiej.

Od Wydawcy

Szanowni Czytelnicy!

Trafia do Was kolejny, już piętnasty „Rydwan” – rocznik Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim. Tak jak w poprzednich latach przynosi różnorodne teksty dotyczące naszego regionu, napisane przez historyków, archeologów, etnografów i przedstawicieli innych nauk, mieszkańców i miłośników Kociewia, autorów od dawna z nami zaprzyjaźnionych i tych publikujących na naszych łamach po raz pierwszy.

W otwierającym tom artykule historyk Seweryn Pauch pisze o tajemniczych śladach na dwu średniowiecznych budowlach ze Starogardu Gdańskiego, kościele św. Mateusza i Baszcie Gdańskiej. Na murach kościoła widnieją dołki – ślady powstałe na skutek użycia świdrów ogniowych (?) oraz imiona i nazwiska wraz z datami. Ich znaczenie i funkcje, zwłaszcza owych dołków omówionych przez autora w poprzednim tomie „Rydwanu”, są obecnie trudne do zinterpretowania. We wnętrzu Baszty Gdańskiej widnieje zaś ponad 50 rysunków, wyrytych w cegłach. Zwyczaj umieszczania podobnych znaków musiał być w północnej Polsce dość powszechny, na co wskazują bardzo liczne analogie z innych świątyń gotyckich, natomiast dotąd nie wiemy, jaki był cel takich działań.

Edward Zimmermann z kolei porusza problemy związane z kształtowaniem się osadnictwa, które dało początek Skarszewom. Autor przedstawia historię badań archeologicznych i wnioski z nich płynące, wykorzystuje również znane źródła historyczne. Podejmuje próbę zweryfikowania błędnych interpretacji źródeł, które nie znajdują potwierdzenia w wynikach badań archeologicznych. Badacz uważa, że początki miasta związane są z jego lokacją z około 1320 roku.

Licznie znajdowane podczas prac archeologicznych gwoździe były do niedawna marginalizowane jako źródło informacji o badanym obiekcie. Aleksandra Szmul dokonała pełnej analizy zbioru gwoździ wydobytych podczas badań w kościele pw. św. Mikołaja w Gniewie i pogrupowała je na określone zespoły. Opierając się na stratygrafii obiektu, autorka wydzieliła poszczególne fazy budowy i przebudowy kościoła. Jest to znaczący krok w opracowywaniu materiałów z tego stanowiska, dający możliwość poszerzenia wiedzy na temat rozwoju architektury lokalnej, dowodzi także przydatności tej kategorii zabytków, ponieważ zakres danych, jakie można uzyskać z tak niepozornego materiału masowego, jest wbrew dotychczasowym założeniom bardzo duży.

Analizując pojedyncze pochówki, badacze pragną przede wszystkim ustalić tożsamość zmarłego i w miarę możliwości poznać historię jego życia. W przypadku szczątków kostnych znalezionych w krypcie południowej kościoła pw. Narodzenia NMP w Piasecznie właściwie od początku było wiadomo, że okrywające je jedwabne tkaniny to szaty liturgiczne, które trafiły do krypty ze zmarłym księdzem. Zespół w składzie Agata Zamorowska, Jan Jarosz, Sebastian Nowak i Dawid Grupa zajął się najpierw konserwacją tkanin i ich analizą technologiczną. Późniejsze poszukiwania w źródłach do historii kościoła i krypty pozwoliły na identyfikację osoby pochowanego tam księdza.

Maciej Stawiski kontynuuje cykl zapoczątkowany opublikowanym w poprzednim tomie „Rydwanu” artykułem poświęconym gwardianom świeckim. Tym razem badacz zajął się szczegółowo gwardianami z klasztoru Bernardynów w Nowem. Pierwsza część szerzej zakrojonej pracy będzie obejmować 25 lat działalności zakonu w Nowem, poczynając od 1. ćwierci XVIII wieku. Autor, wymieniając w porządku chronologicznym nowskich gwardianów, określa cztery modele kariery w zakonie bernardynów: kaznodziejski, organizatorsko-spowiedniczy, spowiedniczy oraz naukowy, oraz zauważa występowanie typu mieszanego.

Znany z wcześniejszych publikacji Tadeusz Grabarczyk, zajmujący się m.in. dziejami badań archeologicznych na Pomorzu Gdańskim, tym razem opowiada o tym, jak w Sekcji Antropologicznej Towarzystwa Przyrodniczego w Gdańsku, która powstała w 1872 roku, prócz zadań ściśle naukowych – prowadzenia prac archeologicznych oraz referowania ich wyników – przewodniczący dr Abraham Lissauer dbał o kształcenie jej członków, omawiając na zebraniach Sekcji najnowsze publikacje z zakresu archeologii, a także te poświęcone szeroko pojętej antropologii.

Nie mogło zabraknąć również akcentu patriotycznego. Jakub Michalik pokrótce omówił genezę unikalnej, rzadko dotychczas opisywanej formy – połączenia biżuterii funeralnej, zakładanej przy pogrzebach, z biżuterią narodową, mającą na celu propagowanie patriotyzmu. Jako jej przykład przedstawił dziewiętnastowieczny medalion z symbolem krzyża, kotwicy i serca z kolekcji biżuterii patriotycznej prezentowanej na stałej wystawie „Sztum i Ziemia Sztumska” w kościele poewangelickim na pl. Wolności w Sztumie.

W drugim swym artykule Jakub Michalik omawia po kolei badania laboratoryjne mające na celu identyfikację stopu metalu z klamry, będącej pierwotnie ozdobą skórzanego, niskiego buta, wydobytej w czasie badań archeologicznych w kościele pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Piasecznie.

Krzysztof Kowalkowski opisał historię życia Alojzego Gusowskiego, cechmistrza cechu rzeźniczego w Starogardzie Gdańskim. Jest to opowieść o losach nie tylko samego Gusowskiego, ale także kilku pokoleń jego rodziny, i o historii miasta w pierwszej połowie XX wieku. Szczegółowo omówiona jest działalność bohatera artykułu w starogardzkim cechu rzeźniczym.

Po raz kolejny wracamy do Nowego nad Wisłą. Rafał Openkowski przedstawia dzieje gazet wydawanych w Nowem od 2. połowy XIX wieku do 1939 roku – „Der Weichselbote” i „Gazety Nowskiej” (od lipca 1921 roku). Autor omawia historię ukazywania się obu tytułów, ich zawartość, lokalizację drukarni, a także sylwetki redaktorów i wydawców, Franza Nelsona i Władysława Wesołowskiego.

Drugi artykuł tego autora dotyczy czasów współczesnych. Analiza zachowanych źródeł do dziejów harcerstwa w powiecie świeckim pozwala, niestety w dość ograniczonym zakresie, na poznanie funkcjonowania Związku Harcerstwa Polskiego na tym terenie.

W trzeciej części cyklu „Rękodzielnicy Kociewia” Edmund Zieliński ze znawstwem, sentymentem i sympatią przybliża życie i twórczość Alfonsa Paschilke, Teodora Kałuskiego i Jerzego Kamińskiego. Za swoją misję autor uważa utrwalanie w formie pisanej historii naszej kultury i sztuki ludowej, zwłaszcza – jak pisze – tej minionej, autentycznej, nieskażonej współczesnością.

Nasi czytelnicy zapewne pamiętają wspomnienia Adama Linsenbartha z jego podróży do odległych, czasem egzotycznych zakątków świata. Tym razem autor dzieli się z nami wrażeniami z Mongolii, gdzie przebywał w ramach misji UNESCO. Zajmował się tam organizacją Centrum Teledetekcji Mongolskiej Akademii Nauk, a każdą wolną chwilę wykorzystywał na poznawanie i dokumentowanie tego ciekawego kraju.

Agnieszka Laddach podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, jak może być odbierany artysta i czy jego wizerunek jako podmiotu narracji o kulturze i jej teologii jest niezmienny na przestrzeni wieków. Autorka zastanawia się także, na ile potwierdzają się popularne stereotypy – obraz wytworzony na podstawie kilku przypadków artystów szczególnie dobrze znanych w historii sztuki i kultury. By odnaleźć wspólne artystom cechy, przedstawione przez nią przykłady zawierają sylwetki kreatorów sztuki żyjących w różnym czasie. Jednak by zawęzić pole badawcze, jako podstawę swych dociekań Laddach przyjęła wypowiedzi nowożytnych muzyków oraz komentatorów ich artystycznej twórczości.

Najnowszy numer „Rydwanu” zamyka recenzja publikacji Wiesława Borzyskowskiego: Skarszewscy patrioci (wybór). 100 lat niepodległości pióra Edwina Franciszka Kozłowskiego. Jak pisze recenzent, Wiesław Borzyskowski to m.in. zasłużony pedagog i historyk, autor licznych prac o historii Skarszew. Z pełnym przekonaniem polecając czytelnikom jego książkę, Edwin Kozłowski sugeruje rozszerzenie jej w następnym wydaniu o sylwetki kolejnych wybitnych ludzi Pomorza z okolic Skarszew.

Redakcja „Rydwanu” ma nadzieję, że wśród wybranych do tegorocznej edycji naszego rocznika artykułów każdy czytelnik znajdzie dla siebie coś ciekawego. Jednocześnie jak zwykle zapraszamy do współpracy i czekamy na interesujące teksty dotyczące naszego regionu, jego historii i mieszkańców. Życzymy lektury zarazem przyjemnej i pouczającej!